Nihilizm?
Acımayı erdem sayacak kadar ileri gidilmiştir ( —her soylu ahlakta bir zayıflık olarak görülür oysa—); hatta daha da ileri gidilmiş, acıma erdemin ta kendisi, tüm diğer erdemlerin temeli ve kaynağı kılınmıştır. Acıma aracılığıyla yaşam yadsınmıştır ve yadsınmaya layık kılınmıştır — acıma, nihilizm pratiğidir.
“Nihilizm” diye başladı Nikolay Petroviç. “Latince nihil sözcüğünden gelir, yani hiçbir şey, anladığım kadarıyla bu sözcük, hiçbir şeye inanmayan biri için kullanılıyor olmalı, öyle değil mi?”
“Hiçbir şeye saygı duymayan desene” diye araya girdi Pavel Petroviç ve yeniden ekmeğine yağ sürmeye devam etti.
“Her şeye eleştirel bir bakışla bakan kişi” diye düzeltti Arkadi.
“Aynı şey değil mi?” diye sordu Pavel Petroviç.
“Hayır, aynı değil. Nihilist, hiçbir otoriteyi tanımayan, ne denli saygın olursa olsun hiç bir inanca, prensese bağlı olmayan kişi demek.”
Babalar ve Oğullar, Ivan Sergeyeviç Turgenyev
-- -- -- --
Toplumumuzun temelinde nihilizm var; televizyon nihilizmdir. Demek istediğim, nihilizm bir kısım avangard sanatçının modernist buluşu değil; kültürümüzün tam kalbinde yatıyor.
Bilincin Kapısını Aralamak, Susan Sontag
-- -- -- --
Çoğu zaman suçlandığı gibi "yıkıcı" bir felsefedir ancak bu yıkıcılık bir bahçeyi ekip biçmeden önce otları yolmaya benzer.
Akılcılıktan Varoluşçuluğa, Robert C. Solomon
-- -- -- --
"Bourget'ye göre modern Avrupa'nın hastalığı olan nihilizm, 'düşüncelere fazlasıyla gömülmüş insanlıktan' mustarip Avrupa'nın 'kendi düşüncesinden gına getirmesi olarak açıklanabilir ve eylemden çekinme, kendi öz yıkımına duyulan arzu şeklinde dışarı yansır. Nietzsche böylesi bir nihilizmden olsa olsa nefret edebilirdi, çünkü ona göre 'hayat', gerçek tek 'değer'di. Tersine Nietzsche, 'aktif' nihilizmini, yani hayata karşı olan değerlerin tahribini amaçlayan kendi projesini, Zerdüşt'ün haber verdiği kutlu 'dönüşüm'ün vazgeçilmez bir adımı olarak görür."
20. Yüzyıl Felsefe Tarihi, Christian Delacampagne
-- -- -- --
Erschöpfen veya Ermüdung kavramları Nietzsche’nin nihilizmi tanımlarken kullandığı kavramlardandır. Nietzsche’nin ölümünden sonra derlenip ‘kitap’ haline getirilen not defterinde nihilizm şöyle tarif ediliyor: “Nihilizm normaI bir durumdur. Nihilizm: amacın olmaması; ‘Neden?’ sorusuna cevabın olmamasıdır."(Writings from the Late Notebooks, s. 146) Amacın olmaması, daha doğrusu bir amaç için, kişinin kendine bir amaç koyabilmesi için yeterli gücünün ve motivasyonunun olmaması durumunu Nietzsche yorgunluk veya takatsizlik olarak çevirebileceğimiz Erschöpfung ve Ermüdung kavramlarıyla tarif ediyor. Han da burada, bu kavram üzerinde oynuyor, (ç.n.)
Yorgunluk Toplumu, Byung-Chul Han
No comments:
Post a Comment