Sunday, May 26, 2024

Hayvan Özgürleşmesi // Peter Singer

Peter Singer, Hayvan Özgürleşmesi
Vejetaryenlik bir tür boykottur. Çoğu vejetaryen için bu boykot kalıcı hale gelir; çünkü et yeme alışkanlığını bir kez kıran bir kişi basit bir damak zevkini tatmin etmek için hayvanların kesilmesini bir daha onaylayamaz; ama günümüzde kasaplarda ve süpermarketlerde satılan eti boykot etmek konusundaki ahlaksal yükümlülük, sadece acı çektirmeye karşı olan, öldürmeye karşı olmayan kişiler için de eşit derecede kaçınılmazdır. Eti ve hayvan fabrikalarında üretilen bütün diğer ürünleri boykot etmediğimiz sürece, her birimiz, sınai çiftliklerin ve besin elde etmek amacıyla hayvan yetiştirirken başvurulan bütün diğer zalimce uygulamaların varlığına, refahına ve gelişimine katkıda bulunuyor olacağız.
Bir hayvanı öldürmek başlı başına rahatsız edici bir eylem. Yiyeceğimiz hayvanları kendimiz öldürmek zorunda kalsak hepimizin vejetaryen olacağı söylenir. Gerçekten de hayatı boyunca bir mezbahaya girmiş çok az insan vardır ve televizyonlar da mezbahaları göstermeyi sevmez. İnsanlar, satın aldıkları etin acısız bir biçimde öldürülmüş bir hayvanın eti olmasını umsalar bile bu konuda gerçekleri öğrenmek istemezler; ama et satın alarak hayvanların ölümüne sebep olan insanlar, ne hayvanların nasıl öldürüldüğünden ne de et üretiminin diğer aşamalarından habersiz bırakılmayı hak ediyor.

Belki bir gün hayvanlar dünyasının geri kalanı da kendilerinden ancak zorbalık yoluyla esirgenen haklara sahip olacaktır. Fransızlar bir insanın sırf derisi siyah diye kayıtsız şartsız bir zalimin keyfine terk edilemeyeceğini anladılar. Belki bir gün bacak sayısının, derideki tüy miktarının ya da sağrı kemiğinin nerede bittiğinin de duyguları olan bir varlığı aynı akıbete terk etmek için eşit derecede yetersiz sebepler olduğu anlaşılır. Bu aşılamaz sınırı çizecek başka ne olabilir? Akıl yürütme yetisi mi? Ya da belki konuşma yetisi mi? Ama yetişkin bir at ya da köpek, gerek akıl gerekse iletişim kurma açısından, bir günlük, bir haftalık hatta bir aylık bebekten kat kat üstündür; ama öyle olmasa bile bu neyi gösterirdi ki? Sormamız gereken soru, “akıl yürütebiliyorlar mı?” ya da “konuşabiliyorlar mı?” değil, “acı çekebiliyorlar mı?” olmalıdır. 

No comments:

Post a Comment

Zamanın Kokusu // Byung-Chul Han

"İyi zamana, 'faydasız' şeylerden kurtulmuş bir ruh erişebilir ancak. Ruhu arzulamaktan kurtaran boşluk zamanı derinleştirir. B...