Tanrım // ke

Tanrım!

Mevlânâ “Tanrı’yı bilmek anmaktan iyidir” der.

Bu şekle ilişkin bir önermedir, Tanrıyı içeriğe ilişkin olarak bilmek iddialı bir yaklaşım, uğraştığım konu olduğu için farklı yorumlar olduğunu biliyorum. getirilen en önemli eleştirilerden biri antropomorfik tanımlara sahip olduğudur. Kimbilir belki de Derridanın dediği gibi Onu da bırakmalıyız, olduğu şeye, şey olmayan bir şeye.

İbni Arabi diyor ki oluş Onun aynadaki yansımasıdır, oluşa sınırlı vakıf olabiliriz ki bu sadece yansıması, ben de şöyle tamamlamıştım, O da o aynadaki sır olsa gerek.

Cibran Tanrı herkesin kendi tahayyül ve tasavvuruna bağlıdır diyordu, "Tanrı katında her biriniz tek tek bilindiğiniz gibi, Tanrı'ya ilişkin bilginizde ve dünyayı kavrayışınızda da her biriniz tek başınıza olmak zorundasınız."

Yine Buddhaya sormuşlar, Tanrı var mı, gerçek var.

Hakikat tek midir? Tek ise, nedir o? Mutlak hakikat bağlamında hakikat hakikatsizliktir diyor Derrida, Deleuze da mutlak hakikat yoktur, anlam ve değerlerle ilgili olarak insanların layık oldukları hakikatler vardır.

Ben Allah aşıklarını, dostlarını mümkün olarak görüyorum. Namaz için de mesela bir ibadet şekli değildir, ibadete hazırlanmaktır deniyor, ibadet geniş anlamıyla yaşamaktır denebilir. Tarikatlar (gidilecek yol, izlenecek usul) Onunla ilgili, Ona ve hakikate yakınlaşmakla ilgili yorumlara sahiptir.

Cibranın Tanrıya yaklaşımı ise, ben Senin dününüm, Sen benim yarınımsın, ben Senin topraktaki kokunum, Sen benim göklerdeki çiçeğimsin ve Biz güneşin önünde birlikte gelişiriz şeklinde. İslamda Hidayet denilen İrrasyonel işaretler almak diye bir mevhum var. Böyle olunca Onun hem biz (her şey) olduğu ancak bizden farklı bir şey de olduğu gibi irrasyonel bir tanım makul geliyor bana.

Spinoza Tanrıyı doğa olarak görüyor, İsaya göre Tanrı sevgidir. Oshoya göre sevgi Tanrıdır.

John Berger, hayat bileylenmiş bir bıçak kadar ince, gerisi Tanrı derdi.

Mantık, etik ve estetiğin aşkın olması Tanrının varlığına delalet eder deniyor.

ke

-- -- -- --

Tanrı ne bir şeyden yanadır, ne karşısında. Artık olandır o.

Tanrı yararcı değildir. Tanrı bir bayram armağanıdır, karşılık beklemeden yapılan bir bağıştır, bir platin külçesidir, sanatsal bir benzetmedir, hafif bir şekerlemedir.

Yürek Söken

Boris Vian

-- -- -- --

Tanrı. Ancak bu temel birlik geçmişe aittir; artık öyle değildir. Varlığını değiştirerek kendini tamamen ve bütünüyle parçalamıştır. Tanrı öldü ve onun ölümü dünyanın yaşamı oldu.

Philipp Mainländer

-- -- -- --

Tanrı seninle oynamıyor.

Tanrı sen olarak oynuyor.

Mooji

-- -- -- --

Hayatta olsa bile, sanatta ne felsefe vardır, ne etik, hatta ne de estetik. Sanatta sadece duyumlar ve onlar hakkındaki bilincimiz vardır. Tanrı bizim duyumlarımızdan biridir.

Başıboş Bir Yolculuktan Notlar, Fernando Pessoa